Blog o nieuczciwej konkurencji, zakazanej reklamie i nie tylko...

Opłaty półkowe jako czyn nieuczciwej konkurencji

29 marca 2016   |   Maciej Lipiński

Pod pojęciem opłat półkowych rozumiemy zwyczajowe opłaty pobierane przez właścicieli supermarketów od dostawców towarów. Opłaty te gwarantują dostawcom, że ich towary zostaną ułożone w odpowiednim miejscu na półkach.

Supermarkety stosują przy tym różnorakie nazwy, które mają ukrywać to, że chodzi właściwie o zwykłą opłatę półkową. Wśród nich wyróżnić możemy tzw. bonus warunkowy, premia od obrotów, ekspozycja towaru czy rabat potransakcyjny.

Czy pobieranie opłat za korzystne ustawianie produktów na półkach sklepowych nie stanowi jednak czynu nieuczciwej konkurencji?

Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku poprzez pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży.

Bez znaczenia jest przy tym, czy sprzedawca mógł w ogóle zbyć te towary innym kupującym.

Pod pojęciem „marży handlowej” rozumieć należy różnicę pomiędzy uzyskaną przez kupującego ceną odsprzedaży a ceną zakupu.
Pobieranie innych opłat niż marża handlowa  jest zatem co do zasady sprzeczne z zasadami uczciwej konkurencji.

Zgodnie ze stanowiskiem przedstawicieli doktryny, przez przywołany  w ww. przepisie „dostęp do rynku” rozumieć należy jako swoboda wejścia na rynek, a „utrudnianie dostępu” jako stawianie barier, przeszkód, które nie wynikają ani z rodzaju prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności ani z uwarunkowań kształtujących zapotrzebowanie na dany produktu lub usługę (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie I ACa 359/12).

Należy podkreślić że każdy przypadek jest indywidualny. Obowiązkiem Sądu rozstrzygającego sprawę z art. 15 ust 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest każdorazowe zbadanie rynku, zasad i mechanizmów sterujących praktykami handlowymi w danym regionie.

Z umowy supermarketów z dostawcami prawie nigdy nie wynika wprost obowiązek ponoszenia opłat półkowych, gdyż było by to sprzeczne z uznk. Częstokroć są to porozumienia marketingowo-promocyjne lub, jak wspomniano wcześniej, opłaty półkowe nazwane są inaczej (premie, bonusy etc.).

Podstawę dochodzenia roszczeń o zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści z tytułu pobierania opłat półkowych stanowi art. 18 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Przedsiębiorca którego interes został zagrożony lub naruszony może zatem żądać zaniechania niedozwolonych działań i usunięcia ich skutków, złożenia oświadczenia w odpowiedniej formie i o odpowiedniej treści, naprawienia wyrządzonej szkody, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, zasądzenia pieniędzy na określony cel społeczny.

Niestety, pomimo wyraźnego brzmienia art. 15 ust. 1 pkt. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, pobieranie opłaty półkowej stanowi utartą sieci handlowej w umowach z dostawcami.  Do sporów sądowych dochodzi zazwyczaj po zakończeniu współpracy. Sądy coraz częściej stoją jednak po stronie dostawców, co rokuje na możliwe ukrócenie tych niedozwolonych praktyk.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany.